Dini Hikayeler; “Kibir”

Kibir ve gurur, küçük insanların sığındıkları daracık bir alandır. Kibirli insanların en yakınları dahi, onları sevmez ve görmek bile istemezler.

(Kibir, hakka, razı olmamak ve insanları küçük görmektir.) [Müslim]

Kibir, kötü huydur, haramdır. Allahü Teâlâyı unutmanın alametidir. Kibirli olan, salih insan olamaz. Kibirli değilim diyen, kibirlidir. Kibir her iyiliğe engeldir, her kötülüğün anahtarıdır.

İnsanın farkı nedir ki kibirlensin?

İnsan, değil hemcinsleri olan insanlara, diğer canlılara karşı bile mütevazı olmalıdır. Dinin ve yaratılışın gereği bunu icap ettirir.

Cenâb-ı Hak, Musa (a.s.)’a:

– Bana, mahlukatın en hakirini bul getir! diyor. Musa Aleyhisselam da çirkin bir köpek bulup tasmayı boynuna geçirip yola koyuluyor. Yolda birden irkiliyor. Tasmayı köpekten çıkarıp kendi boynuna takıyor ve öylece huzura varıyor.

Cenâb-ı Hak:

“Yâ Musa! Önceki hâlde gelseydin seni helâk ederdim.” buyuruyor.

Kibir öyle fena bir hastalıktır ki insanı şeytanlığa doğru götürür. Kendini bütün insanlardan “üstün görmek gibi bir yalnızlığa sürükler. Tarihte zulüm yapmış, insanlığa huzursuzluk vermiş bütün zâlimler, hep kibirlerinin kurbanı olmuşlardır. Sonucunda da kibirden kazançları olmadığı gibi mahvolup , yok olup gitmişlerdir.

İnsanın yaptığı ibadetler sebebiyle gurura kapılması da kazandıklarının yok olmasına sebeptir. Süfyân-ı Sevrî hazretleri der ki:

– “İbadet eden kimse, yaptığı ibadete bakar da kendini bir din kardeşinden üstün görmeye kalkarsa yaptığı ibâdet hiç olur.”

Böyle bir gurur, bütün emeklerin boşa gitmesine sebep olmaktadır. Kanunî Sultan Süleyman, deniz zaferinden dönmekte olan Donanma-yı Hümayünu devlet adamlarıyla karşılarken herkes sevinip sesini yükseltirken o, başını öne eğip gözyaşı akıtıyordu.

Sebebini soranlara ise şöyle cevap veriyordu:

Zaferi müyesser kılan Cenâb-ı Hak’tır. Böyle olunca bu gibi zaferlerde nefsimize pay çıkarmamız doğru değildir. Bize düşen O’nun yüksek kudretine yönelip hamd ve şükür etmek, tesbih ve istiğfarda bulunmaktır…

Her türlü başarıyı kendinden bilen kibirliler, zaferleri kendi mahareti sayan gururlular, aslında kendilerini küçültmektedirler.

Nice çok bilenler vardır ki insanları felâketlere sürüklemişlerdir. Kendilerinin çok akıllı olduklarını zannedip peşine taktıkları zavallıları perişan etmişlerdir.

Kibir her iyiliğe engeldir, her kötülüğün anahtarıdır. İki âyet-i kerime meali şöyledir:

‘’Cehennem, kibirliler için ne çirkin ve ne kötü bir yerdir.’’ (Nahl; 29)

‘’Allah, kibredenleri sevmez.’’ (Nahl; 23)

Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:

‘’En şerliniz, katı kalbli ve kibirli olandır.’’ (İmam Ahmed)

‘’Kibirli, ahirette Allah’ü Te’âlâ’yı gazaplı bulur.’’ (Buhari)

‘’Allah’ü Te’âlâ, kibirliyi alçaltır, tevazu sahibini yükseltir.’’ (Taberani)

‘’Kibirli, Cehennemin en derin ve azabı en şiddetli olan Bolis çukuruna atılır.’’ (İ. Ahlakı)

‘’Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez.’’ (Müslim)