Şahmeran Efsanesi

Efsanelerle, dilden dile anlatılan hikayelerle, yüz yıllık bin yıllık mesellerle dolu Anadolu topraklarında önemli söylencelerden biri de Şahmaran Efsanesidir. Genel olarak Güney Doğu Anadolu Bölgesine atfedilmekle birlikte, efsanenin Tarsus çıkışlı olduğu tahmin edilmektedir.

Efsanenin pek çok farklı versiyonu bulunmakla birlikte, temelde Şahmaran’ın insan başlı yılan gövdeli bir canlı oluşu ortak nokta olarak karşımıza çıkar. Kimi anlatılarda Şahmaran erkek iken kimilerinde de kadın başlı olarak tasvir edilmektedir. Ancak genellikle bu efsanelerin Şahmaran kadın mı erkek mi sorusuna sunulan yanıtı acılı ve kin dolu bir anne şeklindedir.

Bölge halkının dilinde “Misis yılanla, Ceyhan yelle, Adana selle gidecek” diye bir tekerleme dolaşır. Bu tekerleme üstüne efsaneler vardır. En yaygınlarından bir de şudur:

Adana, Seyhan nehri yanıbaşında bir düzlükte kurulmuş eskiden nehir sık sık taşar, evleri, köyleri yıkar, tarlaları su altında bırakırmış. Ceyhan’ın evleri çok eskiden topraktan ve kamıştan yapılırmış. Her yanı açık olduğu için bir kuvvetli rüzgar esince bu evlerden bir çoğu yıkılıp gidermiş. Misis’in yılanla gitmesine gelince:

Misis yakınında küçük bir dağın tepesinde kurulmuş “Yılan Kale” denen bir kale vardır. Söylendiğine göre bu kalede çok yılan varmış. Yılanlar sütle beslenirmiş günün birinde sütsüz kalacaklar ve kaleden çıkıp Misis’e inerek orada yaşayanları sokacaklarmış. “Yılanla gidecek” demenin nedeni buymuş. “yılanla gidecek” denmesiyle ilgili başka bir efsane de şöyle:

Çevre de yaşayan beylerden biri, çaresiz bir derde düşer. Yapılan ilaçlar fayda etmez. Bir doktor beyi iyi edebilecek ilacın yılanlar Şahı Şahmeran’ın gözleri olduğunu söyler. Ama kimse Şahmeran’ı bulamaz. Yılanlar Padişahı insanoğullarından birine büyük bir iyilikte bulunarak, onu yılanların sokup öldürmesinden kurtarmıştır. İşte bu insanoğlu Şahmeran’ın saklandığı yeri haber verir. Yılanlar padişahı Misis’te ki bir hamamda saklanmaktadır. Şahmeran’ı yakalarlar ve öldürürler gözlerini oyarlar. Bu gözleri yiyen bey iyi olur. Günün birindeyılanlar, Şahmeran’ın öldürüldüğünü öğrenecek işte bu yüzden yılanlar Misis’i basacaklar denilmektedir.

Şahmeran Efsanesinin daha pek çok değişik yerlerde ve değişik şekillerde anlatımı mevcuttur.