Anadolu Efsaneleri; “Medusa Efsanesi”
Didim’in en önemli sembollerinden biri olan Medusa; Yunan mitolojisinde yeraltı dünyasının dişi canavarı olan üç Gorgona’dan biri olarak bilinir.
Efsaneye göre, bu üç kız kardeşten yalnızca yılan saçlı Medusa ölümlüdür ve kendisine bakanları taşa çevirme gücüne sahiptir. Bu nedenle Antik dönemde büyük yapıları ve özel yerleri kötülüklerden korumak amacıyla Medusa kabartmaları, mozaikleri ve resimleri sık sık kullanılmıştır. Bu eserlerden günümüze gelenler de vardır.
Kökeni M.S 1. yüzyılın ilk evrelerine dayanan, mitolojide “Gözlerine bakan kötü niyetli kişileri taşa çevirdiğine” inanılan “yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavar” olarak bilinen Medusa’nın figürlerine ülkemiz sınırları içerisinde, Aydın’ın Didim ilçesindeki Apollo Tapınağı’nda ve İstanbul’da Yerebatan Sarnıcı’nda rastlamak mümkün.
Büyük ve özel yapıların yanı sıra Medusa başı, Bizans’ta kılıç kabzalarına ve başka gereçlere de işlenmiştir. Böylelikle kötülüklerden korunulacağına inanılmıştır.
Medusa’nın hayatı hakkında mitolojide bazı değişik rivayetler bulunmaktadır. Bütün Medusa rivayetlerinde ortak nokta Medusa’nın Perseus tarafından başının kesilerek öldürüldüğü ve Medusa’nın kanından Kanatlı at Pegasos ve Khrysaor doğmuş olmasıdır.
Efsaneler, sözlü halk anlatmaları içinde ayrı bir yer tutarlar. Anadolu bir efsane ülkesidir. Yedi kartal ömrü yaşayan adamın, bir adaya adını veren kızın, yunus balığı sırtındaki çocuğun, sütle beslenen yılanların ağacın, dağın taşın, kurdun kuşun, denizin akarsuyun hep efsaneleri vardır ve yıllardır anlatılır.
Mitolojiye Göre
Şöyle ki Medusa doğuştan itibaren yılan saçlı, korkunç yüzlü bir dişi olarak doğmamıştır. Kimi eski mitoloji kaynakları böyle doğduğunu da yazmaktadır. Ama efsaneye göre, böyle doğmamış aksine herkesi büyüleyecek kadar güzel bir kız olarak doğmuştur. Güzelliği o kadar göz alıcıdır ki diğer tanrıçaların özellikle de Tanrıça Athena’nın kıskançlığını üzerine çekmiştir. Tüm tanrıların dikkatini çeken Medusa, Deniz tanrısı olan Poseidon’ in daha da dikkatini çekmiş bu durum Deniz tanrısı olan Poseidon için öyle bir hale gelmiş ki Tanrıça Athena’nın tapınağında zorla Medusa’ya sahip olmuştur.
Tanrıça Athena bu durumu kendisine yapılan bir saygısızlık olarak görüp güzeller güzeli Medusa’yı Gorgon yaparak cezalandırır. Yani Athena kıskançlığından Medusa’nın güzelliğini elinden alır. Artık Medusa’nın saçları yılana dönüşmüş, yüzü çirkinleşmiş ve ona bakanlar artık taş olmaya başlamıştır.
Athena bu cezayı da az bularak Medusa’nın öldürülmesini ister. Bu sırada devreye giren Perseus insanların kahramanı olarak bilinmektedir. Çünkü Medusa’yı öldürmüştür. Perseus Medusa’yı öldürmek için yola çıktığında Athena’dan ve diğer tanrı ve tanrıçalardan büyük yardım alır. Athena sayesinde Medusa’nın yerini öğrenerek en batı Afrika ülkelerine doğru yönelir. Yolculukta altn elmalarıyla dolu Tanrıça Hera’ya ait olan ülkeye gelir. Perseus orada akşam perilerinden bir sırt çantası alır. Bu sırt çantasına öldürdüğü Medusa’nın başını koyacaktır.
Efsaneye göre ; tanrılar Perseus ‘u silahlarla her türlü saldırıya karşı donatırlar. Perseus Zeus’tan elmas gibi son derece sert ve keskin kılıcını; Hermesten, kanatlı sandaletlerini; Hades’ten görünmezlik miğferini; olağanüstü koruma gücüne sahip, aynalı kalkanını da Athenadan ödünç alarak Medusa’nın kaldığı mağaraya doğru ilerler.
Medusa’yı öldürebilmesi için gözlerine asla bakmaması gerekir bunun en kolay yolu da Medusa’nın uyumuş olmasıdır. Perseus mağaraya gelince Medusa uyurken içeri girer. Medusa ‘nın uyumasını kollamasına rağmen hala tehlike vardır çünkü Meduse en ufak bir sesten uyanır ve uyanır uyanmaz da Perseus’ u taşa çevirir.
Bu yüzden Perseus çok dikkatli bir şekilde ilerlemektedir. Her an uyanmasına karşın Athena’dan aldığı aynalı kalkandan Medusa’yı izlemektedir. Medusa’nın yanı başına geldiğinde hala uyuyan Medusa’yı Zeustan aldığı keskin kılıcıyla tek darbeyle öldürür ve başını aldığı çantaya koyar. Ama bu sırada Medusa’nın gövdesinden çıkan Denizlerin tanrısı Poseidon beraberliğinden olan iki tane Pegasos ile dev Khrysaor adlı çocuk-canavar dışarı çıkar. Perseus bu durumda mağaradan kaçması o kadar da kolay olmaz çünkü bu iki yaratık öc almak için peşine düşer. Burada da Hades’ten aldığı görünmezlik miğferiyle kurtulur.
Medusa ölse bile hala gözleri gördüğü yeri taş yapabilme özelliğini kaybetmemiş. Ve kesik kafasından damlayan her bir damla ölümcül zehirli birer yılana dönüşmeye başlamışlardır. Perseus, Medusa’nın baaşını Athena’ya verir. Athena bu başı zırhına yerleştirerek düşmanları mahvettiği için Mycenae antik kentinin Perseus tarafından kurulduğu düşünülüp, Perseus halkın kahramanı ilan edilir.