Değirmen Çöreği Efsanesi

Değirmen Çöreği Neden Tatlıdır?

Değirmen çöreği dünyada yapılan en sade çörektir.  Yalnız un ve su ile yapılır.

Değirmen Çöreği

Başta Çorum olmak üzere Yozgat, Kırşehir illerinin köy değirmenlerinde bir çörek yapılır. Yalnız un ve su kullanıldığı halde oldukça tatlıdır, beğenilerek yenilir. Hamurundan tuz, maya, yumurta, kabartıcı kullanılmadığı halde bu çöreğin tatlı oluşunun nedenini değirmenciler şöyle anlatırlar:

Vaktiyle bir su değirmenine ak saçlı, nur yüzlü, yaşlı bir adam geldi. Değirmende değirmenciden başka kimse yoktu.  Yaşlı adam değirmenciye: 

– Oğul, dedi, üç gündür açım. Yiyecek i şeyin yok mu?

– Vallahi yok, dedi değirmenci.  “Bir parça undan başka bir şey yok.”

– Madem ki un var, bir çörek yap da yiyelim.

– Ama ne maya var, ne de tuz. Mayasız, tuzsuz çörek olmaz ki?…

–  Olur… olur… Sen yap.

Değirmenci tekneyi önüne çekti. Unu su ile yoğurarak katı bir hamur yaptı. Küle gömerek pişirdi. Ocaktan çıkardı. Yemeden önce yaşlı adam ellerini açtı, kısa bir dua okudu. Sonra çöreği yemeğe başladılar. Tadına doyamadılar.

Değirmenciler,bu yaşlı adamın Hızır olduğunu söylerler. Hızır’ın duasını aldıkları için çöreklerinin tatlı olduğuna inanırlar. Gerçekten de Aynı çörek yalnız un ve su ile evlerde yapıldığında tatsız, sert bir şey çıkar ortaya. Değirmende yapılınca tadına doyum olmaz.

İşin garibi, değirmen çöreği çok ilkel koşullarda ve ilkel araçlarla hazırlanır, pişirilir. Yalnız un ve su ile çok katı hamur yapılır. Merdane gibi kullanılan bir sopanın sivri tarafı ile bastırıla bastırıla güçlükle yassıltılır.  Daha önce bolodun yakılan ocak süpürülür. Hamur doğrudan doğruya ocağın çıplak tabanına konulur. Üzeri sıcak külle örtülür. Kimi değirmenlerde üzerine sac kapatılır. Sacın üstüne ateşli kül yığılır. Yarım saat sonra çörek hazırdır.

Anadolu Efsaneleri 1- Hasan Latif Sarıyüce